Aanbevelingen

Het monumentale ecosysteem

De raad adviseert, bij subsidieverlening door het Rijk, dat organisaties die monumenten bezitten gebruikmaken van de Code Governance Cultuur. Zo wordt de professionalisering in de sector verder bevorderd.
De raad adviseert dat het Rijk een visie op zijn eigen monumentenbezit ontwikkelt en bij vervreemding vooraf meer randvoorwaarden en kwaliteitseisen stelt. Ook geeft de raad de overweging mee monumentenorganisaties te betrekken bij de afstoting van incourant monumentaal vastgoed.
De raad adviseert dat het Rijk verkent welke mogelijkheden er zijn voor een programma dat meer jongeren verleidt een ambacht te leren. Daarnaast adviseert de raad de sector te investeren in ambassadeurs.

Erfgoed en Ruimte

De raad pleit ervoor dat bij projecten in de fysieke omgeving die met publiek geld worden gefinancierd, het stimuleren van ruimtelijke kwaliteit (op basis van erfgoedwaarden) onderdeel van de opgave is.
De raad roept gemeenten op te investeren in kennis, deskundigheid en visievorming. Hierdoor kan beleidsontwikkeling plaatsvinden, kunnen betere plannen gemaakt worden en heeft een gemeente een sterkere positie in ontwikkelingen die het lokale niveau ontstijgen.
De raad adviseert dat de RCE zich erover buigt hoe haar kennis beter bij lokale overheden kan belanden, zodat kleinere gemeenten de Omgevingswet aankunnen. Van belang is dat provincies en RCE hierin samen optrekken, waarbij de RCE een regierol zou moeten nemen. De RCE is in staat crossovers met andere sectoren te maken en een gebiedsgerichte aanpak van erfgoed wordt ook door de dienst uitgedragen. De provincie is een goed niveau om de kennis samen te brengen en te verspreiden. De raad adviseert een samenwerking hierin met IPO en VNG.

Erfgoed en Samenleving

Meerstemmige verhalen kunnen met ontwerpend onderzoek zichtbaar worden gemaakt en zo richtinggevend zijn voor ruimtelijke ontwikkelingen. De raad ziet hier een rol weggelegd voor de ontwerpende disciplines.
De raad adviseert overheden te investeren in methodieken om de verhalen over monumenten en archeologie daadwerkelijk diverser, betekenisvoller en rijker te maken. Tegelijkertijd kan direct gestart worden met een actieve ‘Top Notch-benadering’, waarin in alle lagen van de samenleving stemmen gerekruteerd worden.
De raad spoort gemeenten aan samen te werken met de archeologische bedrijven: maak archeologie zichtbaarder, maak duidelijk waarom er een archeologisch onderzoek plaatsvindt, welke waarde het kan hebben voor de stad, gemeente of ontwikkelaar en maak de resultaten begrijpelijk en zichtbaar. Denk hierbij aan een lekenvertaling van rapporten en meer aandacht voor communicatie met de opdrachtgever en het publiek. Het verhaal van de vindplaats moet worden verteld, de manier waarop is cruciaal.

Erfgoed en Financiering

De raad adviseert het ministerie van OCW de mogelijkheden te onderzoeken om ruimte voor differentiatie in het financiële stelsel te creëren. Dit hangt samen met het zoeken naar een financieringssystematiek die rekening houdt met een differentiatie tussen regio’s met een hoge en een lage economische druk.
De raad adviseert het ministerie van OCW en het NRF de verdere mogelijkheden te verkennen om het NRF tot hét financieel expertisecentrum in de erfgoedwereld te ontwikkelen, waar zich alle kennis concentreert rond bijvoorbeeld de financiering van verduurzaming en herbestemming van monumenten; voor interieurs en kerken, voor een onrendabele top en dat allemaal voor zowel rijks- provinciale als gemeentelijke monumenten.
De raad adviseert het ministerie van OCW te verkennen op welke wijze het budget dat bestemd is voor instandhouding van archeologische monumenten het meest doelmatig kan worden ingezet.
De raad adviseert te verkennen hoe de toekomstige rol van provincies in het erfgoedbestel verder versterkt kan worden en hoe het kennisniveau in alle provincies op peil te krijgen is. Hij spoort de ministeries van OCW en BZK, RCE, IPO en VNG aan de samenwerking hierin te versterken.
De raad wil gemeenten uitdagen na te gaan welke bijdrage – anders dan financiële middelen – er geleverd kan worden aan de instandhouding van monumenten.
De raad roept het ministerie van OCW op tot een nauwere samenwerking met de ministeries van BZK en EZK. Dit met het oog op een stevige inhoudelijke samenwerking en om gebruik te kunnen maken van financiën uit andere beleidsvelden.